Pracownicze Plany Kapitałowe budzą wątpliwości pracodawców

Ustawa o pracowniczych planach kapitałowych, która wchodzi w życie od Nowego Roku, zawiera wiele niedomówień. Nie dziwi w związku z tym, że przedsiębiorcy wciąż mają wątpliwości, jak ją zastosować w praktyce – mówi Paulina Zawadzka-Filipczyk

Jednym z częściej pojawiających się pytań na temat PPK ze strony pracodawców jest to, czy będą mogli stosować różne procenty wpłat dodatkowych dla poszczególnych pracowników. Czy też w firmach będzie obowiązywał tylko jeden procent wpłat dodatkowych? Zgodnie z przepisami wpłata dodatkowa na PPK finansowana przez podmiot zatrudniający może wynieść maksymalnie do 2,5 proc. wynagrodzenia.

Tak, wysokość wpłat dodatkowych finansowanych przez podmiot zatrudniający (na gruncie ustawy o PPK występuje pojęcie „podmiotu zatrudniającego”, które jest szersze niż „pracodawca”) może być różnicowana w przypadku poszczególnych osób zatrudnionych (analogicznie – jest to pojęcie szersze niż pojęcie „pracownik”). Kryterium takiego zróżnicowania może być długość zatrudnienia w podmiocie zatrudniającym (tzw. zakładowy staż pracy). Wówczas pracodawca może sam podjąć decyzję w tej sprawie, którą musi wpisać do umowy o zarządzanie z PPK, którą zawiera z instytucją finansową.

To od niego zależy, jakie zastosuje widełki?

Tak. Może na przykład ustalić, że wpłaty będą się zmieniały po przepracowaniu 3,5, czy 10 lat. Ważne jest tylko, by przyjął racjonalne widełki. Inaczej jego decyzja może być zakwestionowana przez pracowników. Jeśli np. przyjmie bardzo małą dopłatę dla osób z 3-miesięcznym stażem i bardzo wysoką tylko dla tych, którzy przepracowali naście lat, a takich osób jest promil w firmie. Podstawą do zróżnicowania wpłat mogą być też inne powody wskazane w regulaminie wynagradzania lub układzie zbiorowym pracy. Np. można to zrobić ze względu na stanowisko pracy. Co istotne, jeśli w danym podmiocie zatrudniającym działają związki zawodowe, to wprowadzenie do regulaminu wynagradzania lub układu zbiorowego pracy postanowień dotyczących zasad różnicowania wpłat dodatkowych do PPK będzie wymagało już uzgodnienia tej kwestii z nimi. To oznacza, że pracodawca nie może tego zrobić samodzielnie. I w tym przypadku również przyjęte kryteria zróżnicowania muszą być obiektywne i nie mogą prowadzić do nierównego traktowania uczestników programu czy dyskryminacji.

Czy wpłaty na konto instytucji zarządzającej PPK będą przekazywane w jednej kwocie za dany okres zarobkowy i czy pracodawca będzie musiał do przelewu dołączać wykaz pracowników wraz z kwotami wpłat wnoszonych za nich i jak ma być tworzony taki wykaz?

Wpłaty do PPK należne za dany okres będą przekazywane przez podmiot zatrudniający jednym zbiorczym przelewem na konto wybranej instytucji finansowej zarządzającej środkami PPK. Podmiot zatrudniający powinien też przekazać instytucji raport zbiorczy, stanowiący formę wykazania prawidłowej realizacji obowiązków w zakresie wpłat do PPK.

Czy wiadomo już, kiedy zostaną opublikowane wzory deklaracji zapisu do PPK i deklaracje rezygnacji z PPK?

Projekt rozporządzenia ministra finansów z 27 sierpnia 2018 r. określający wzór deklaracji rezygnacji z dokonywania wpłat do PPK jest dostępny na stronach Rządowego Centrum Legislacji. Oczywiście jest to jak na razie tylko projekt. Właściwe rozporządzenie powinno zostać wydane po wejściu w życie ustawy o PPK czyli po 1 stycznia 2019 r.

Przepisy ustawy o PPK nie przewidują natomiast delegacji do określenia na poziomie rozporządzenia wzoru wniosku o zapisanie do PPK. Opracowanie wzoru takiego dokumentu na własne potrzeby będzie zatem leżało w gestii samych podmiotów zatrudniających.

Jak ma wyglądać internetowe przekazywanie informacji pomiędzy pracodawcą a instytucją zarządzającą PPK?

Ustawa o PPK tego nie reguluje. Jest to materia do uregulowania pomiędzy podmiotem zatrudniającym a wybraną instytucją finansową zarządzającą środkami PPK.

Jakie są negatywne strony związane z odzyskaniem środków z PPK? Na co tu przedsiębiorca może się natknąć?

Zgodnie z przepisami pracodawca nie może wyciągnąć pieniędzy, które wpłacił na PPK. Zakładam więc, że mówiąc o „odzyskaniu” środków z PPK mamy na myśli zwrot – czyli możliwość definitywnego wycofania przez uczestnika PPK całości zgromadzonych środków w dowolnym momencie oszczędzania, ale przed osiągnięciem 60. roku życia. W takim przypadku uczestnik otrzyma środki umniejszone o szereg potrąceń publicznoprawnych. I tak, 30 proc. środków pochodzących z wpłat finansowanych przez podmiot zatrudniający, przekazanych zostanie na rachunek bankowy ZUS. Kwota ta stanowić będzie przychód Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a informacja o tej kwocie zostanie zaewidencjonowana na koncie osoby zatrudnionej jako składka na ubezpieczenie emerytalne. Dalej, z pozostałej części środków pochodzących z wpłat finansowanych przez podmiot zatrudniający, jak również z środków pochodzących z wpłat finansowanych przez samego uczestnika PPK, potrącony zostanie zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych (tzw. podatek Belki). Ze środków przeznaczonych do zwrotu potrącone zostaną również środki pochodzące z uzyskanych przez uczestnika PPK dopłat ze środków publicznych, czyli wpłata powitalna i dopłaty roczne.

Ponieważ w pytaniu mowa jest o „przedsiębiorcy”, wskazać należy też, że na chwilę obecną dominują poglądy, iż osoby prowadzące działalność gospodarczą nie będą mogły w ogóle oszczędzać w PPK, aczkolwiek w świetle brzmienia przepisów ustawy o PPK nie jest to kwestia jednoznaczna.

Autor: Patrycja Otto

Źródło: Dziennik Gazeta Prawna