Pracownicy zyskają ochronę przed substancjami działającymi szkodliwie na funkcje seksualne i płodność oraz na rozwój potomstwa. Przewiduje to nowelizacja kodeksu pracy z 23 maja br. (Dz.U. poz. 878), która wchodzi w życie już w najbliższą sobotę, 29 czerwca.
Nowa regulacja ma na celu niwelowanie zagrożeń wynikających ze stosowania czynników reprotoksycznych w firmach, jak np.: toluen, styren, bisfenol A, ołów, kadm czy rtęć. Zmiana ta jest wdrożeniem do naszego prawa unijnej dyrektywy 2022/431, która powinna być implementowana do 5 kwietnia br., a która właśnie przewiduje ochronę pracowników przed czynnikami działającymi szkodliwie na rozrodczość.
Nowelizacja nakłada nowe obowiązki na pracodawców zatrudniających pracowników w warunkach narażenia na działanie substancji reprotoksycznych. Jednym z nich jest nakaz zastępowania tych substancji mniej szkodliwymi dla zdrowia lub stosowania innych dostępnych środków ograniczających stopień narażenia. Pracodawcy będą też musieli rejestrować wszystkie rodzaje prac w kontakcie z takimi czynnikami oraz prowadzić ewidencję pracowników zatrudnionych przy tych pracach.
Nowelizacja kodeksu pracy to jednak tylko pierwszy krok do wprowadzenia ochrony przed substancjami działającymi szkodliwie na płodność. Drugim będą zmiany rozporządzeń do kodeksu. Nowela przewiduje przy tym, że dotychczasowe przepisy wykonawcze pozostaną w mocy do dnia wejścia w życie nowych regulacji, jednak nie dłużej niż przez 30 dni od wejścia w życie ustawy. Oznacza to, że będą one obowiązywać maksymalnie do 29 lipca i realnie po tej dacie firmy będą już musiały dostosować się do nowych przepisów.
Obecnie pracuje nad nimi Ministerstwo Zdrowia – w konsultacjach publicznych są trzy projekty. Pierwszy to propozycja nowego rozporządzenia w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym, mutagennym lub reprotoksycznym w środowisku pracy. Przewiduje się tu m.in. rozszerzenie obowiązków pracodawców, które dotychczas dotyczyły używania czynników rakotwórczych i mutagenów, na substancje reprotoksyczne (np. ograniczenie ilości substancji, odpowiednie projektowanie procesów pracy). W treści rozporządzenia znajdą się też definicje substancji reprotoksycznych. Rozporządzenie ma też nakładać obowiązek kontroli zdrowia pracownika w związku z narażeniem na działanie szkodliwych substancji podczas pracy.
Drugi projekt to propozycja nowelizacji rozporządzenia z 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia (Dz.U. poz. 166). Przewiduje on rozszerzenie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy również na substancje reprotoksyczne. Regulacja ta ma też wprowadzić m.in. obowiązek zapewnienia wykonania pierwszych badań i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia w środowisku pracy w przypadku dodawanej substancji reprotoksycznej, w terminie nie dłuższym niż 30 dni od wejścia w życie projektowanego rozporządzenia. Generalną zasadą będzie zaś oblig przeprowadzenia takich badań nie później niż w ciągu 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności.
Ostatni, trzeci projekt to propozycja nowelizacji rozporządzenia z 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych (Dz.U. z 2016 r. poz. 1488), która ma polegać na dodaniu odnośnika wskazującego na wdrożenie dyrektywy.
Autor: Karolina Topolska
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna
