Przesiedliśmy się do samochodów, więc trudno będzie wrócić do wyników przewozowych sprzed 30 lat, ale liczba podróżnych korzystających z kolei w ostatnich latach systematycznie rośnie
W zeszłym roku liczba podróżnych, którzy skorzystali z usług kolei, osiągnęła poziom 310 mln. Był najlepszy wynik od 18 lat. Widać, że dołek w przewozach ewidentnie kolej ma za sobą. Najgorzej pod tym względem było w 2005 r., kiedy pociągi przewiozły 257 mln osób. Według ostatnich danych Urzędu Transportu Kolejowego za pierwsze półrocze uda się utrzymać pozytywny trend. Od stycznia do końca czerwca z usług wszystkich przewoźników skorzystało 161 mln pasażerów. To wzrost o ponad 7 proc. w porównaniu z tym samym okresem w 2018 r. Według szacunków szefa UTK Ignacego Góry cały 2019 r. zamknie się wynikiem bliskim 330 mln podróżnych.
Ostatnio pasażerów najszybciej przybywa regionalnym kolejom samorządowym. Aż 30-proc. wzrost w pierwszym półroczu miała Łódzka Kolej Aglomeracyjna, jeden z najmłodszych przewoźników w Polsce, który działa dopiero od pięciu lat. Klientela szybko przyrasta także Kolejom Dolnośląskim, które starają się reaktywować kolejne połączenia. Niedawno spółka uruchomiła kursy z Wrocławia do Lubina. W pierwszych pięciu miesiącach 2019 r. Wzrost sięgnął 20 proc. Kilkunastoprocentową poprawę w pierwszym półroczu odnotowały także Koleje Śląskie, Koleje Wielkopolskie czy Szybka Kolej Miejska w Warszawie.
W wielu województwach połączenia lokalne to jednak wciąż domena spółki Przewozy Regionalne. Nadal utrzymuje ona pozycję lidera pod względem liczby przewiezionych podróżnych. W pierwszym półroczu z jej usług skorzystało prawie 43 mln podróżnych (wzrost o 7 proc.) Przewozy Regionalne nie mogą się jednak pochwalić zbyt nowoczesnym taborem. Spółka przez lata borykała się z ogromnymi długami. Po objęciu 51 proc. akcji przez państwową Agencję Rozwoju Przemysłu i przyznaniu 770-mln dotacji przewoźnik próbuje wyjść na prostą. Wciąż czeka jednak na decyzję Komisji Europejskiej, która oceni, czy pomoc publiczna była dopuszczalna.
Drugą pozycję pod względem liczby przewiezionych podróżnych (ponad 30 mln) utrzymują Koleje Mazowieckie, dowożące grono pasażerów do pracy lub szkoły w stolicy. W ostatnim czasie podróżnych im nie przybywa zbyt szybko, ze względu m.in. na liczne remonty torów.
PKP Intercity, czyli narodowy przewoźnik dalekobieżny z wynikiem prawie 23 mln podróżnych zajął trzecie miejsce, notując 6-proc. wzrost.
– 300 milionów pasażerów rocznie to jeszcze nie renesans kolei. To powinien być przyczółek, punkt wyjścia do dalszego odzyskiwania klientów – mówił w czasie niedawnego Kongresu Infrastruktury Piotr Malepszak, szef spółki Centralny Port Komunikacyjny, który odpowiada w niej także za przygotowania do budowy nowych tras kolejowych. Liczy, że liczba podróżnych będzie lawinowo przyrastać właśnie dzięki planowanym odcinkom, które mają znacznie skrócić czas podróży między miastami. Wzrost wyników przewozów powinien także przynieść rozwój kolei w aglomeracjach.
Jeszcze w 1989 r. z polskiej kolei skorzystało 950 mln podróżnych, czyli trzy razy więcej niż w zeszłym roku. Do późniejszych spadków z jednej strony przyczynił się łatwiejszy dostęp do samochodów, których ceny stały się znacznie bardziej przystępne. Z drugiej strony władze PKP zbyt szybko likwidowały linie kolejowe. W ciągu 30 lat ich długość skróciła się z 26 tys. km do 18,5 tys. km. W wielu przypadkach nie udało się utrzymać atrakcyjnej oferty, która zatrzymałaby pasażerów. Błędem władz kolei na początku III RP był też brak decyzji o zakupie szynobusów, czyli niedużych pociągów, których eksploatacja jest znacznie tańsza niż ciężkich składów ciągniętych przez lokomotywę czy długich składów elektrycznych.
