W dniu 16 sierpnia br. Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o emeryturach pomostowych. Wcześniejsze świadczenie zyskają osoby, które wykonywały prace w szczególnych warunkach po 31 grudnia 1998 r. Z kolei m.in. kobiety w ciąży i rodzice na urlopach będą lepiej chronieni przed zwolnieniem z pracy.
Podstawowym celem ustawy jest odejście od wygasającego charakteru emerytury pomostowej, poprzez zmianę warunków nabycia prawa do emerytury pomostowej, określonych w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych. W ustawie uchyla się warunek wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub pracy w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przed dniem 1 stycznia 1999 r. W ustawie modyfikuje się także pojęcie rekompensaty oraz zasady przyznawania rekompensaty. Zmianie ulegają również przepisy dotyczące zawieszania prawa do emerytury pomostowej (wprowadza się zawieszanie prawa do emerytury pomostowej również w razie podjęcia przez uprawnionego pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, na podstawie umowy cywilnoprawnej). Ustawa modyfikuje także przepisy dotyczące odsetek za zwłokę od nieopłaconych w terminie składek na Fundusz Emerytur Pomostowych.
Ustawa zawiera ponadto zmiany do 3 ustaw: ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
W ustawie z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego ustawa wprowadza szczególną regulację dotyczącą zabezpieczenia przez nakazanie dalszego zatrudnienia pracownika przez pracodawcę w sprawach z zakresu prawa pracy, w których pracownik podlegający szczególnej ochronie przed rozwiązaniem stosunku pracy za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia, dochodzi roszczenia o uznanie wypowiedzenia stosunku pracy za bezskuteczne lub o przywrócenie go do pracy, do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
W ustawie z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawa zwiększa limit odliczeń od dochodu wydatków z tytułu składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych w roku podatkowym (z 500 zł do 840 zł).
W ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę, ustawa rozszerza katalog składników wynagrodzenia, które nie są uwzględniane przy obliczaniu wysokości wynagrodzenia pracownika, o dodatek za szczególne warunki pracy przysługujący pracownikowi z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnie uciążliwych lub szczególnie szkodliwych dla zdrowia, pracy związanej z dużym wysiłkiem fizycznym lub umysłowym lub pracy szczególnie niebezpiecznej, przysługujący pracownikowi na zasadach określonych w odrębnych przepisach, układzie zbiorowym pracy, innym opartym na ustawie porozumieniu zbiorowym, regulaminie wynagradzania, statucie określającym prawa i obowiązki stron stosunku pracy, umowie o pracę lub spółdzielczej umowie o pracę. Zmiana ta jest istotna przy porównywaniu kwoty wynagrodzenia pracownika z obowiązującą wysokością minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Ustawa co do zasady wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2024 r., z wyjątkiem zmian w kodeksu postępowania cywilnego, które wejdą w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia oraz części przepisów przejściowych, które wejdą w życie z dniem 1 września 2023 r.
Opracowanie: Sławomir Szopiński
