Urlop macierzyński to zwolnienie od pracy, które przysługuje każdej pracownicy z tytułu urodzenia dziecka. Jaki jest jego wymiar? Czy matka musi wykorzystać go w całości? Czy podczas urlopu macierzyńskiego pracownica jest objęta szczególną ochroną?
Urlop macierzyński – jaki jest jego wymiar?
Zgodnie z przepisami, długość urlopu macierzyńskiego jest zależna od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie i wynosi odpowiednio:
- w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie – 20 tygodni,
- w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie – 31 tygodni,
- w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie – 33 tygodnie,
- w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie – 35 tygodni,
- w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie – 37 tygodni.
Co istotne, przed przewidywaną datą porodu pracownica może wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego. W przypadku gdy pracownica nie korzystała z urlopu macierzyńskiego przed porodem, rozpoczyna się on w dniu porodu.
Tydzień urlopu macierzyńskiego odpowiada 7 dniom liczonym od pierwszego dnia tego urlopu.
Czy matka musi wykorzystać cały wymiar urlopu macierzyńskiego?
Pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu i powrócić do pracy, jeżeli:
- pozostałą część urlopu macierzyńskiego wykorzysta pracownik-ojciec wychowujący dziecko,
- przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał do końca urlopu macierzyńskiego, osobistą opiekę nad dzieckiem będzie sprawował ubezpieczony-ojciec dziecka, który w celu sprawowania tej opieki przerwał działalność zarobkową.
By tak się stało pracownica składa pracodawcy wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej w sprawie rezygnacji z korzystania z części urlopu macierzyńskiego w terminie nie krótszym niż 7 dni przed przystąpieniem do pracy. Pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownicy.
Urlop macierzyński – jakie szczególne sytuacje się z nim wiążą?
Przepisy odnoszą się również do szczególnych przypadków:
- pobytu dziecka lub matki w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym,
- śmierci dziecka lub matki,
- porzucenia dziecka przez matkę,
- niezdolności matki do samodzielnej egzystencji,
- podjęcia przez matkę pracy, jeśli nie była objęta ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwach.
W wymienionych sytuacjach część urlopu macierzyńskiego może wykorzystać pracownik-ojciec dziecka lub pracownik-inny członek rodziny. Z kolei możliwość skorzystania z zasiłku macierzyńskiego przysługuje ubezpieczonemu-ojcowi dziecka albo ubezpieczonemu-innemu członkowi rodziny.
Czy pracownikom przysługuje szczególna ochrona w okresie urlopu macierzyńskiego?
Zarówno w okresie ciąży, jak również w okresie urlopu macierzyńskiego, a także od dnia złożenia przez pracownika wniosku o jego udzielenie do dnia zakończenia urlopu macierzyńskiego pracodawca nie może:
- prowadzić przygotowań do wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia stosunku pracy z tą pracownicą lub tym pracownikiem,
- wypowiedzieć ani rozwiązać stosunku pracy z tą pracownicą lub tym pracownikiem, chyba że zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z ich winy i reprezentująca pracownicę lub pracownika zakładowa organizacja związkowa wyraziła zgodę na rozwiązanie umowy.
Autor: Kinga Klag-Perewizny
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna
